جمهوری اسلامی ایران و نظام بین‌الملل

با توجه به تداوم وضعیت چالش در روابط ایران و کانون‌های قدرت در نظام بین‌الملل به ویژه آمریکا، تحقیقات و پژوهش‌های متعدد وگسترده‌ای در خصوص تبیین وضعیت ایران و نظام بین‌الملل وجود دارد که این حجم انبوه از تحلیل‌ها، ضرورت یک فرا مطالعه ویکپارچه‌سازی برای رسیدن به هسته مشترک آنها را الزامی می‌سازد و این پژوهش به دنبال ترکیب یافته‌های قبلی و نگاهی جدید و جامع‌ به این چالش می‌باشد. سوال اصلی در این پژوهش به این قرار است که پدیده وضعیت چالش‌گونه نظام بین‌الملل با ایران در یافته‌های پژوهشی پژوهشگران ایران چگونه بازنمایی شده است؟ برای پاسخ به این سوال، این مقاله با رویکردی لایه‌ای به پدیده چالش مذکور و بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون به بررسی ادبیات موجود پرداخته و کلیه آثار موجود در حوزه موضوعی تحقیق اعم از کتاب، مقاله و رساله دکتری مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش حکایت از آن دارد که مولفه‌های بنیادین تولیدکننده وضعیت چالش عبارتند از سه حوزه گفتمان‌ها، اقدامات و مدیریت چالش‌ها؛ که گفتمان‌ها و به صورت خاص تقابل دو گفتمان سلطه‌طلبانه آمریکایی با گفتمان مقاومت ضد سلطه از سوی گفتمان انقلاب اسلامی از مهم‌ترین عوامل این چالش به حساب می‌آیند و مبتنی بر این یافته ها، هرچند امکان مدیریت این چالش در سطوح روئین و با الگوهای مدیریت چالش در راستای کاهش تهدیدات و افزایش فرصت‌ها وجود دارد، اما، آینده چالش بین‌المللی ایران به دلیل ظرفیت تقابل گفتمانی با فراز و نشیب تداوم خواهد یافت.