با وجود شکست خلافت اسلامی و پایان آن در عراق و سوریه هنوز زمینهها، عوامل و نیروهای که در روند شکلگیری این گروه نقش موثری داشتهاند به قوت خود باقی مانده و میتوانند ادامه روند فعلی نابودی داعش را تغییر دهند. هدف این مقاله آیندهپژوهی داعش در عراق و سوریه است. این پژوهش سعی دارد بر اساس روش سناریو نویسی جمیز دیتور و نیز روش تحلیل تاثیر بر روند و با استفاده از روش اکتشافی و جمعآوری دادهها به شکل اسنادی و کتابخانهای، عوامل تاثیرگذار موثر در روند شکلگیری داعش در عراق و سوریه را شناسایی نماید و با استخراج عوامل منازعات فرقهای، رقابتهای منطقهای و قدرت مرکزی عراق و سوریه به عنوان پیشران، سناریوهای آینده داعش در عراق و سوریه را بازنویسی نماید. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بهترین حالت ممکن آینده داعش ادامه روند فعلی و رشد مدوام این روند تا نابودی کامل داعش میباشد که از طریق همگرایی سیاسی و مذهبی و کاهش شکافهای اجتماعی در دو سطح داخلی عراق و سوریه و بین کشورهای منطقه به دست میآید، به طوری که هرچه این همگرایی افزایش پیدا کند قدرت حکومتهای مرکزی در عراق و سوریه بیشتر و باعث تقویت سناریو نابودی داعش میگردد که سناریوی مطلوب برای امنیت ملی ایران است. در مقابل هر چه این همگرایی کمتر و به سمت افزایش شکاف سیاسی و مذهبی در دو سطح داخلی عراق و سوریه و تنش و درگیری و یا حتی جنگ بین کشورهای منطقه کشیده شود روند مبارزه با داعش با فروپاشی مواجهه گردیده و باعث تقویت سناریوی بدترین حالت ممکن، شکلگیری مجدد داعش میشود که بدترین سناریو برای امنیت ملی ایران است.