نگاهی عمیق تر به علل تداوم چالش هستهای ایران
چکیده
هدف اصلی این پژوهش شناسایی علل تداوم بحران و چالشها در برنامه هستهای ج.ا. ایران طی چند دهه اخیر است، ازاینرو تلاش شده است با استفاده از رویکردی واقعگرایانهتر، جامعتر و چندلایهای برای بررسی علل بروز چالشها، سیاستهای مؤثر برای مقابله با آنها پیشنهاد شود. پرسشهای این پژوهش عبارتاند از: 1. چرا تلاش ج.ا. ایران برای دستیابی به فناوری هستهای در دوران پساانقلاب با چالشهای جدی مواجه شد؟ 2. چگونه میتوان به حل این بحران هستهای کمک کرد؟ در فرضیه تأکید میشود که تأثیرگذاری متقابل عوامل گوناگونی در سطوح مختلف موجب تداوم چالش امنیتی و بحران هستهای ایران شده است. با رویکرد تحلیل لایهای علتها و استفاده از روش استنتاجی تحلیل مضمون، 60 مقاله علمی پژوهشی شناسایی و 25 مقاله چاپشده داخلی در دوره زمانی 1398-1389 بررسی شدند. یافتهها نشان داد که علل تداوم مسئله هستهای در سطوح مختلف نهفتهاند، و اینکه علل مشاهدهشدنی در سطوح اول را با استفاده از گامهای متعارف دیپلماتیک در کوتاهمدت میتوان برطرف کرد. با این حال، رویارویی با علل موجود در لایههای زیرین نیازمند سازوکارهای بنیانیتر میانمدت و بلندمدت است، تا با مدیریت این بحران زمینه برای رویارویی با چالشهای امنیتی فراهم شده، و در نهایت محیط کمتر چالشزایی با حفظ هویت دینی کشور برای دولت و ملت ایران ایجاد شود.