در مراسم هفته پژوهش 20 آذرماه 1402، دکتر یحیی فوزی برای دقایقی در تالار تمدن سخنرانی کرد. وی سخنانش را با تبریک هفته پژوهش به فعالان عرصه پژوهش و پیشرفت علم و دانش در کشور و همچنین تشکر از کسانی که از پژوهش پشتیبانی می‌کنند، آغاز کرد و گفت: سخن گفتن در مورد «پژوهش» آن‌هم در جمع پژوهشگران کاری سخت است چون پژوهشگر به یک معنا با پژوهش زندگی می‌کند و صحبت کردن در مورد خود پژوهش مثل داستان ابن‌سینا و شیخ سعید ابوالخیر است که این دو، حدود سه روز با هم خلوت کردند و گفت‌وگوهای مختلفی با هم دشتند. بعد از سه روز شاگردان ابوسعید از او پرسیدند، یا شیخ! این ابن‌سینا را چگونه دیدی؟ ابوسعید پاسخ داد، «آن چیزهایی که ما می‌فهمیم، ابن‌سینا می‌گوید».
دکتر فوزی ادامه داد: پژوهشگری نوعی سبک زندگی و شیوه حیات ماست و از این جهت ما باید مقداری به این سبک بپردازیم، حالا اگر ما بخواهیم به ویژگی‌های سبک زندگی اشاره کنیم، شاید بتوانیم چند نمونه معرفی کنیم. شاید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سبک زندگی پژوهشگری، «مسئله محوری و حقیقت‌جویی» است. به هر حال همیشه پژوهشگر دنبال مسئله است و به زندگی این‌گونه نگاه می‌کند و حقیقت‌جویی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگر به‌شمار می‌رود که در همه زندگی‌اش جاری می‌شود.
«خلاقیت» یکی دیگر از ویژگی‌های یک پژوهشگر است درواقع «پژوهشگری» یک کار پاره‌وقت نیست و پژوهشگر با پژوهش زندگی می‌کند و حتی یک پژوهشگر با فکر کردن درباره مسئله پژوهشی و تحقیق، خوابش می‌برد یا حتی پژوهشگر درحال قدم‌زدن به پژوهش‌های خود فکر می‌کند. پژوهشگری یک فعالیت خلاقانه است یک ایده را رشد و پرورش می‌دهد و مثل گل حرس و مواظبت می‌کند و بعد یک موجود و یافته جدید ایجاد می‌شود. «پژوهشگری» همچنین یک کار خلاقانه است و خلق اثر می‌کند و یک کار الهی انجام می‌گیرد و به‌همین دلیل می‌توان گفت، پژوهشگر به خودش افتخار می‌کند همان کاری که خدا پس از خلق انسان انجام می‌دهد و پس از دمیدن روحش در وجود انسان از خودش تشکر می‌کند و می‌گوید، «فتبارک الله احسن الخالقین». پژوهشگری همچنین یک فعالیت لذت‌بخش است و پژوهشگر از تلاش خود برای اکتشاف حقایق و تبیین، تحلیل و آینده‌پژوهشی یک مجهول لذت می‌برد و لذت فهمیدن یکی از نیازهای متعالی بشر است.
دکتر فوزی ادامه داد: پژوهش جنبه عاشقانه هم دارد و پژوهشگر عاشق است و اگر عاشق نباشد، نمی‌تواند کار کند. پژوهشگر با چنین خصوصیاتی پژوهش خود را لحظه‌به‌لحظه اصلاح می‌کند و مثل مادر فرزندش را پرورش و رشد می‌دهد. اگر عشق در کار پژوهش تجلی پیدا کند، نتیجه، یک کار و اثر فاخر می‌شود. علاوه بر این پژوهشگری کار فروتنانه است و انسان هرچه وارد دریا می‌شود، به عمق کار پی‌می‌برد و می‌فهمد که هنوز با حقیقت و واقعیت خیلی فاصله دارد. وی با اشاره به سخنان قبلی دکتر داوری در این جمع افزود، فروتنی دکتر داوری اردکانی برای انسان درس‌آموز است.
این استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه به بعد دیگر پژوهش اشاره کرد و گفت: در نهایت پژوهشگری فعالیتی اثربخش است و اثر فردی، اجتماعی و ملی دارد. جهل‌زدایی، ارتقاء فهم عمومی، نشان دادن راه درست و فهم منطقی از علل چالش‌ها، تفسیر و تبیین پدیده‌ها، ارائه توصیه‌های راهبردی برای سیاست‌گذاران همه اینها می‌تواند به زندگی بهتر برای مردم و جامعه و رساندن جامعه به خیر و سعادت کمک کند. علاوه براینکه اثر فردی پژوهشگری، تقرب و رضایت الهی است که همواره در دستورات دینی به تعقل و آموختن و پژوهشگری توصیه شده و خداوند به قلم پژوهشگران سوگند یاد کرده است.
تحولات پژوهشگاه و ایجاد نشاط علمی
دکتر فوزی معاون پژوهشی وتحصیلات تکمیلی پژوهشگاه ، در ادامه به نحوه فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: چند جمله هم در مورد موضوعات پژوهشگاه در این مدت عرض کنم که چند کار مهم طی دو سال گذشته انجام شده اشت. یکی از کارهای مهم، ایجاد ریل‌گذاری جدید برای تغییر در سازوکار پژوهش در پژوهشگاه بود که آئین نامه‌های جدیدی با کمک و اجماع رؤسای پژوهشکده‌ها و شورای پژوهشی و اعضای هیأت علمی تهیه شد که نتیجه آن موجب تنوع‌بخشی به طرح‌نامه‌ها، ایجاد انعطاف لازم برای بروز خلاقیت‌های پژوهشی و… بود ترویجی‌سازی و توجه به تقویت تنوع محصولات پژوهشی ازجمله موارد دیگر است که گروه‌ها و پژوهشکده‌ها از اختیار و محوریت در تصویب طرح‌ها برخوردار شدند و مسئولیت آنها در این ارتباط افزایش یافت. آزادی‌عمل پژوهشگران تقویت شد و اثر بخشی اجتماعی علوم انسانی مورد توجه قرار گرفت. همچنین در این مدت سعی شد، محیط آرامی برای پژوهشگران ایجاد شود بحث گرنت، ترفیع، پایه‌های عادی و تشویقی، بحث ارتقاء و تبدیل وضعیت اعضاء و برخی موارد دیگر در این عرصه تسهیل شد و 27 نفر از اعضای پژوهشگاه به مرتبه دانشیاری و پنج نفر به مرتبه استادی ارتقاء یافتند. الان هم در مرحله‌ای قرار گرفته‌ایم که بیشتر به گفتمان‌ها و اولویت‌های پژوهشی و توجه به تمایز و برند‌سازی پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه فکر می‌کنیم و این یکی از بحث‌های مهم در شورای پژوهشی است که ادامه دارد. این موارد بحث‌های مهمی هستند و کمتر روی آن کار شده است که امیدواریم، بتوانیم به یک نتیجه خوبی برای نقشه راه آینده پژوهشگاه دست یابیم.
حالا در پژوهشگاه موضوعات بسیار مهم کشور مثل؛ تورم، رسانه و کودک، علوم انسانی و تکنولوژی، هویت ملی و روش‌های نوین پژوهش در علوم انسانی و غیره مورد توجه قرار گرفته‌اند و ما طی سال تحصیلی گذشته ۱۰ همایش ملی و بین‌المللی درباره این موضوعات برگزار کرده‌ایم که نتیجه آن با پیش‌همایش‌ها منجر به صدها ساعت سخنرانی و گفت‌وگ ی علمی بوده است و نشاط علمی خاصی در پژوهشگاه ایجاد شده است. همچنین در یک‌سال گذشته پروژه «استعمارشناسی» با ده‌ها پروژه پژوهشی هم با مشارکت بالای اعضاء مواجه شد. با نام‌گذاری هفته پژوهش امسال به نام «علوم انسانی و تمدن‌سازی» این بحث نیز دنبال خواهد شد. در این سال ده‌ها پروژه پژوهشی و ده‌ها کتاب و حدود 300 مقاله منتشر شد و نشریات پژوهشگاه ارتقاء مناسبی یافتند. کارگاه‌ها و کرسی‌های نظریه‌پردازی فعال بودند. بحث دانش‌بنیان‌ها در علوم انسانی مطرح شد و درحال پیگیری است و در مجموع پژوهشگاه در حال یک تجربه و تحول مهم است که امیدواریم این تحول به ارتقاء جایگاه پژوهشگاه و بالندگی علوم انسانی کشود کمک کند.
دکتر فوزی در خاتمه سخنانش یادآور شد: هدف اصلی این جلسه تجلیل و تشکر از پژوهشگران و محققان علوم انسانی است. به‌همین دلیل بر اساس آئین‌نامه انتخاب پژوهشگر برتر تعدادی از پژوهشگران و اعضای هیأت علمی به‌عنوان پژوهشگران ممتاز، پژوهشگران پیشتاز، پژوهشگران برتر و پژوهشگران قابل تقدیر و پژوهشگران فعال انتخاب شدند و مورد تشویق قرار خواهند گرفتند. به‌علاوه از دانشجویان برتر و سردبیران و کارشناسان نشریات موفق تجلیل و قدردانی به‌عمل آمد. وی همچنین تأکید کرد: افراد برجسته و اثرگذار در پژوهشگاه زیاد بودند و همه این افراد واقعاً قابل تقدیر و تجلیل هستند. به‌هر حال امیدواریم بتوانیم پژوهشگاه را به جایگاه واقعی‌اش برسانیم و همه کمک کنیم، و همان‌طور که گذشتگان هم در این مسیر تلاش کرده‌اند ما هم بتوانیم پژوهشگاه را چند گام به پیش ببریم و تأثیر اجتماعی علوم انسانی را در راستای بهبود وضعیت جامعه و ایران اسلامی افزایش دهیم./پایان
