نخجوان در مسیر توسعه

برای شرکت در همایش به دعوت رایزنی فرهنگی جمهوری خودمختار نخجوان به آن کشور رفتم سمینار با مدیریت خوب کاردار محترم جناب آقای آیرم ورایزن محترم فرهنگی جناب آقای آقازاده وشرکت جمعی از مسئولان سیاسی ،فرهنگی ودانشگاهی نخجوان بخوبی برگزار شد

شهر نجوان به نظر شهری می اید که با جمعیت کوچکی که دارد با مهندسی هدفمندی در حال پوست عوض کردن می باشد این تغییر هم در عرضه ظاهر شهر وهم در باطن فضای فرهنگی اجتماعی شهرتداوم دارد.ظاهر شهر با ساختمان های تمیز و با معماری جدید اما شبیه به هم درحال تغییر است شکل مغازه ها و بناهای چند طبقه و یکسان و نمای همه ساختمان ها حداقل در ظاهر با الهام از معماری فرانسه قدیم در حال تعویض است از سوی دیگر مردم در حال آموزش شهروندی می باشند . روزهای خاصی همه محصلان مراکز دولتی به نظافت شهر مشغول می شوند. نحوه پوشش یکسان مدارس ، سرمایه گزاری دولت در تقویت فضای فیزیکی وتجهیزات دانشگاهها و گسترش مدارس در نقاط مختلف این کشور و ایجادپارک و مراکز جدید توریستی، همه نشان می دهد که معماری شهربه شکل مهندسی شده ای از بالا در حال تغییر است . فرهنگ سازی در حوزه هنرهای جدید ، موسیقی، تئاتر ،یکسان سازی پوشش ، ممنوعیت حجاب در مدارس ومراکز دولتی و…. ،تلاش برای پیروی از الگوی اروپائی را یاد آوری می کند. در کنار این امر کنترل دولت درحوزه های مختلف ، اداره امور توسط نیروهای امنیتی و نظامی که هر یک بخشی از انحصار اقتصاد را در دست دارند و بشدت فضای عمومی را کنترل می کنند ، انسان را به یاد تحولات دوران رضا شاه و آتاتورک می اندازد در عرصه مذهب ، هر چند مذهب ستیز نیستند و بانک اذان مؤذن زادهاز بلند گوی مساجد بگوش می رسد اما کنترل شدید در این عرصه اعمال می شود روحانیون محلی و توانائی علمی پائین آنها و گرفتن حقوق از دولت و ممنوع بودن بکارگیری روحانیونی که در خارج درس خوانده اند (که به نظر می رسد جلوگیری ا ز حضور روحانیونی است که در ایران درس خوانده اند) سواد بسیار پائین روحانیون، باعث شده تا اطلاعات دینی مردم بسیار پائین در حد خرافات باشد . بطوریکه وقتی در یک مراسم ترحیم شرکت کردم دیدم که روحانی فقط هر چند گاهی به شکلی مبهم کلمه فاتحه را بلند می گفت ومردم فاتحه می خواندند و غیر از این اجازه سخنرانی نداشتند وبه نظر می رسید روحانی مذکور هم سواد مناسبی برای سخن گفتن نداشت .

در مجموع این تحولات که توسط دولت و گروهی خاص از باکو مهندسی می شود با پشتوانه جامعه پذیری شهروندان ،نخجوان را به سمت یک شهر حداقل ظاهراً مدرن به پیش می برد و روح حاکمی که در آن دیده می شود روحی است که توسط نخبگان سیاسی در آذربایجان دنبال می گردد و تلاش می کنند جامعه ای سکولار و مدرن با مایه های فرهنگ ملی گرایانه در این منطقه شکل دهند . اما به هر حال نظر می رسد این تحول اگر بدون توجه به تجربه دیگر جوامع و بی ارتباط بافرهنگ بومی ومذهبی این جوامع ویا مبتنی بر لائسیسم مذهب ستیز شکل گیرد، شکننده خواهدبود اما به نظر می رسد مسئولان شهربا درک این امر، سعی می کنند با تقویت جریانات اسلامی میانه رو این خلا ً را پر کنند وبه خوبی می دانند که تقویت جریانات مذهبی نوگرا وحضور نیروهای مذهبی نواندیش می تواند به رشد وتوسعه کشور کمک کند در واقع بی توجهی به روح مذهبی منجر به رشد افراطی گرائی خواهد شد اتفاقی که مایلیم در آن کشور شیعه مذهب وبرادر نیفتد تا بتواند رشد وتوسعه این کشور راتداوم بخشد.

یحیی فوزی

مذاکره هیأت دانشگاهی ایران با مراکز علمی نخجوان

http://www.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=261&pageid=32423&newsview=653107